E-PRZEWODNIK

language

Kantyna SS

KAMERADSCHAFTSHEIM DER WAFFEN SS KL AUSCHWITZ

"Obozowa Kuchnia/Kantyna" - drewniany budynek o konstrukcji barakowej, powstał przymusową pracą więźniów obozu w latach 1941-1942. Do wyzwolenia KL Auschwitz w styczniu 1945 roku służył jako kuchnia, kantyna, stołówka dla szeregowców i oficerów SS, sala widowiskowo-teatralno-kinową z pełnowymiarową sceną. Odbywały się tam przedstawienia, sztuki, koncerty, kabarety oraz walki bokserskie głownie z udziałem więźniów. Duża sala mogła pomieścić nawet 1500 – 2000 osób. SS utworzyło specjalne więźniarskie komando do obsługi tego budynku. Więźniowie musieli przymusowo pracować w kuchni usługiwać na salach i zabawiać SS-manów występując na scenie. Obiekt nierozerwalnie związany z martyrologią i więźniami byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady KL Auschwitz-Birkenau. To właśnie ich wysiłkiem i rękami został zbudowany, a w czasie jego obozowego funkcjonowania był miejscem ich niewolniczej pracy.

To jeden z największych drewnianych budynków pozostałych po systemie byłych niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych i zagłady w Europie. Ma kubaturę ponad 17 000 metrów kwadratowych. To ogromny parter, bardzo duże piwnice i techniczne piętro z filmową projektorownią. Budynek ma własną oryginalną rampę kolejowa i czynne torowisko.

Torowisko to powstało w latach 20-tych XX wieku i służyło jako dojazd do budynków przedwojennego monopolu tytoniowego, które stoją w otoczeniu kantyny. 14 czerwca 1940 roku to właśnie na te tory wjechał pociąg z niemieckim pierwszym transportem Polskich Więźniów Politycznych z więzienia w Tarnowie. W latach 1940-1943 rampa przy kantynie służyła także do wyładunku ludzi skierowanych do obozu, niektórych niemieckich transportów deportacyjnych z całej ówczesnej okupowanej przez Niemcy Europy.

Budynek oddalony jest od bramy „Arbeit Macht Frei” obozu KL Auschwitz w linii prostej tylko o 400 metrów.

Ten unikatowy budynek obecnie poddawany jest pracom konserwatorskim, duże skrzydło jest zdemontowane. Ze względu na trwające prace, można wejść do wewnątrz budynku tylko w obrębie holu wejścia głównego, gdzie znajduje się wystawa dotycząca załogi SS i funkcjonowania SS-mańskiej kantyny. Po zwiedzeniu holu kierujemy się wzdłuż kantyny w kierunku rampy, gdzie można wejść do oryginalnego przedwojennego niemieckiego wagonu do przewozu bydła, w którym jest wystawa dotycząca transportów deportacyjnych, a na rampie można zobaczyć oryginalne przedmioty z transportów deportacyjnych znalezionych na dużym śmietnisku z kantyny.

Uwaga: strona jest obecnie w fazie rozwoju i opisy mogą ulec zmianie.

Judenrampe i obozowe magazyny żywnościowe

KRAUTSILOS

Murowany ceglany budynek postawiony przymusową niewolniczą pracą więźniów w latach 1942-1943. Wewnątrz budynku znajdują się trzy ciągi wanien-zbiorników do kiszenia kapusty, każdy z nich po 10 wanien poniżej poziomu podłogi. Wszystkie zbiorniki razem miały w sumie 300 m3. Zakładając, że metr sześcienny kapusty waży tonę, to w przybliżeniu 300 ton kapusty kiszonej. Ta olbrzymia ilość kiszonej kapusty nie była przeznaczona przez władze obozowe na potrzeby obozu, tylko na zewnętrzną sprzedaż do Rzeszy. Więźniowie przymusową, darmową pracą musieli przygotować pola, obsadzić je, a następnie zebrać plony i zwieść je na magazyny. To jedyny taki budynek w systemie byłych niemieckich obozów koncentracyjnych w Europie. Jego unikatowość podkreśla także to, że pomimo proweniencji i nierozerwalnego związku z martyrologią i holokaustem, jest także zabytkiem techniki.

KARTOFFELNLAGERHALLEN

To olbrzymi murowany ceglany budynek postawiony przymusową niewolniczą pracą więźniów w latach 1942-1943. Konstrukcja o długości 250 metrów zawierająca w sobie 10 hal o powierzchni prawie 1000m2 każda. Budynek ten służył do przechowywania głównie ziemniaków, ale także i brukwi, cebuli, marchewki, buraków etc. Wszystkie te płody rolne uzyskiwane były darmową siłą roboczą przymusowej pracy więźniów z olbrzymiego areału prawie 50km2 strefy obozowej powstałej poprzez wysiedlenie okolicznych wiosek i przejęcie terenu uprawowo-hodowlanego przez obozowe władze SS. Trudno jest określić ile ton warzyw było jednorazowo przechowywane, ale podobnie jak w kwaszarni większość płodów rolnych przeznaczona była przez władze obozowe SS na eksport i sprzedaż do Rzeszy.

JUDENRAMPE

To przedwojenny kolejowy węzeł komunikacyjny, który Niemcy wykorzystywali do przywożenia ludzi w przymusowych transportach deportacyjnych z całej ówczesnej okupowanej Europy. To klika bocznicowych torowisk. Oprócz torów nie było tu żadnej infrastruktury wyładunkowej. Ludzie wyładowywani byli bezpośrednio z wysokości wagonu na żwir przy torach. W okresie od wiosny 1942 roku do maja 1944 roku przywieziono tutaj około pół miliona Żydów, mężczyzn, kobiet i dzieci, pochodzących z całej okupowanej przez Niemcy Europy, a także z państw satelickich oraz z terenów samej Rzeszy oraz kilkadziesiąt tysięcy Polaków, ponad 20 000 Romów i Sinti, a także przedstawicieli innych narodowości. Oczekujący już tutaj esesmani, zaraz po wyładunku, przystępowali do przeprowadzania selekcji wśród przywiezionych ludzi. Wszyscy zdolni do marszu, byli pod eskortą SS-manów pieszo doprowadzani do obozu. Również ci przeznaczeni do natychmiastowej eksterminacji, którzy stanowili najczęściej 70-75% nowo przywiezionego transportu. Stały tu też ciężarówki, które przeznaczone były do przewożenia do komór gazowych osób skazanych na natychmiastową śmierć a niezdolnych do pieszego marszu do obozu. Do pozostałych ciężarówek pakowano dobytek i bagaże przywiezione w transportach deportacyjnych. Całe zagrabione mienie transportowane było do magazynów tzw. „Kanady”.

Obecnie budynki magazynów żywnościowych zachowały się w formie niezadaszonych ruin, prowadzone są w nich prace konserwatorskie i rozpoczynany jest projekt ich odbudowy i przywrócenia do stanu z 1943 roku. Przy budynku KRAUTSILOS-u można zobaczyć wystawę zewnętrzną o funkcjonowaniu budynku. W budynku KARTOFFELNLAGERHALLEN, w pierwszym boksie, znajdują się dwie wystawy, jedna dotycząca funkcjonowania budynku i druga na temat transportów deportacyjnych.

Uwaga: strona jest obecnie w fazie rozwoju i opisy mogą ulec zmianie.

KL Auschwitz III Monowitz i IG Farben - Wystawa

IG FARBEN WERK AUSCHWITZ I KL AUSCHWITZ III MONOWITZ

Obóz założony na potrzeby koncernu chemicznego IG Farben Werk Auschwitz. W 1941 roku zapada decyzja o umiejscowieniu nowej, olbrzymiej fabryki chemicznej koncernu IG Farben, która ma być zlokalizowana w Auschwitz, w dzielnicy Dwory. Teren zakładów chemicznych to olbrzymi areał sięgający aż po Monowice, w których zlokalizowano obóz dla więźniów z Auschwitz, a kilkaset metrów dalej, także jeńców brytyjskich. Rozbudowę tych zakładów oparto o przymusową, niewolniczą pracę więźniów, a lokalizację o naturalne złoża węgla w pobliżu Auschwitz – kopalnie Brzeszcze, Jawiszowice, Libiąż, a także dostępność wody – rzeki Wisła i Soła. Stawiano głównie na produkcję kauczuku syntetycznego, potocznie zwanego „Buna”, od którego też wzięła się początkowo nazwa komanda roboczego dochodzącego z obozu Auschwitz a potem i sama nazwa nowo powstałego obozu KL Auschwitz III-Monowitz/Buna. Wiosną 1941r. koncern IG Farben decyduje się na budowę fabryki chemicznej w Auschwitz na terenach wsi Dwory i Monowice. Jednocześnie, władze koncernu podpisują umowę z władzami obozowymi SS Auschwitz na dostarczanie więźniów z KL Auschwitz jako siły roboczej do budowy fabryki. W związku z planowaną rozbudową fabryki wiosną 1941 koncern IG Farben wysiedla ze wsi Monowice ludność a domy wysiedlonych zostają rozebrane. Na ich miejscu początkowo wiosną zostały wybudowane baraki obozu dla robotników przymusowych ale latem 1942 przeszły pod zarząd obozu KL Auschwitz i przygotowano ten teren do osadzenia w nim obozowych więźniów. Pierwszy transport 2000 więźniów z KL Auschwitz osadzono w podobozie KL Auschwitz III-Monowitz w październiku 1942 roku. Od listopada 1943 roku funkcjonuje już jako samodzielny obóz koncentracyjny w którym przebywa już 11 000 więźniów Obóz powstały jako zaplecze siły roboczej do rozbudowy kompleksu nowo powstającej fabryki chemicznej IG Farben Werk Auschwitz. Jest to trzeci z obozów KL Auschwitz pod względem wielkości.

Wystawa znajduje się w budynku Centrum Obsługi Turystów, wejście od tyłu budynku, zobaczymy tam przedmioty związane z funkcjonowaniem obozu KL Auschwitz III Monowitz, obozu dla jeńców Brytyjskich i kompleksu chemicznego IG Farben Werk Auschwitz. To jedyna taka wystawa w Europie.

Uwaga: strona jest obecnie w fazie rozwoju i opisy mogą ulec zmianie.

Karna Kompania Kobiet

FRAUEN STRAFKOMPANIE

Jedyna w całej historii kompleksu obozowego KL Auschwitz-Birkenau zewnętrzna Karna Kompania Kobiet. Oddalona od Birkenau zaledwie o 5km, będąca częścią podobozu KL Auschwitz-Bor/Budy. Założona w czerwcu 1942 roku w dawnym budynku szkoły. W październiku tego samego roku miejsce mordu prawie dziewięćdziesięciu Żydówek francuskich z rąk szejściu Niemieckich więźniarek funkcyjnych.

W budynku znajduje się wystawa dotycząca kobiet więźniarek w obozie i dzieci, eksperymentów medycznych i funkcjonowania Karnego Komanda Kobiet. Na zewnątrz jest wystawa o systemie obozowych ogrodzeń i funkcjonowania socjalnego kompleksu obozowego KL Auschwitz-Birkenau.

Uwaga: strona jest obecnie w fazie rozwoju i opisy mogą ulec zmianie.

Na terenie byłego podobozu znajdują się również zachowane fundamenty obozowej łaźni-latryny, cyfrowa rekonstrukcja budynku jest w trakcie przygotowywania, a aktualny stan prac można zobaczyć <TUTAJ>.

Podobóz Jawischowitz

ARBEITSLAGER JAWISCHOWITZ

Powstały w 1942 roku na potrzeby pobliskiej kopalni węgla kamiennego. Uznawany przez więźniów za najcięższy podobóz kompleksu KL Auschwitz-Birkenau. W 1944 roku osiągnął stan liczbowy prawie dwóch i pół tysiąca więźniów, w tym dzieci.

W budynku byłej obozowej łaźni znajduje się tematyczna wystawa dotycząca więźniów i funkcjonowania tego podobozu, na zewnątrz, w miejscu byłego placu apelowego stoi oryginalna betonowa latarnia.

Uwaga: strona jest obecnie w fazie rozwoju i opisy mogą ulec zmianie.

Kopalnia Węgla Kamiennego w Jawiszowicach

120 lat historii i oryginalna infrastruktura. Miejsce niewolniczej pracy więźniów obozu koncentracyjnego KL Auschwitz-Birkenau.

Dla zwiedzających udostępniony jest budynek z 40 metrową wieżą szybową, na zrębie szybu, czyli parterze, jest rezerwatowo zachowane wyposażenie i narzędzia pracy górników. Do zwiedzania udostępniona jest również pierwsza kondygnacja – tak zwane nadszybie, które jest oryginalnym miejscem wchodzenia i wychodzenia górników do windy. Drugi budynek to dwie oryginalne maszyny wyciągowe – jedna z lat 30-tych, a druga z lat 20-tych XX wieku wraz z zapleczem technicznym. W kolejnej hali – tak zwanej pędnikowni, oprócz zabytkowych maszyn, znajduje się również wystawa dotycząca stanu wojennego, strajków i górniczej SOLIDARNOŚCI.

Uwaga: strona jest obecnie w fazie rozwoju i opisy mogą ulec zmianie.

map